Khi thực hiện xử lý số liệu trên SPSS, một số trường hợp bạn cần gộp các biến lại để cho ra một biến mới tiện hơn cho quan sát và phân tích. Vậy cách thực hiện thao tác này diễn ra như thế nào? Cùng Luận Văn 24 khám phá ngay đáp án trong bài viết chia sẻ 3 cách gộp biến trong SPSS, ưu nhược điểm của từng loại và ví dụ minh họa cụ thể. Xem ngay nhé!
1. 3 cách gộp biến trong spss
Quá trình phân tích dữ liệu việc có quá nhiều biến ở các dạng khác nhau gây khó khăn cho việc quan sát và thanh toán. Lúc này việc cần thiết là gộp 2 hay nhiều biến thành 1 biến và đôi khi cần mã hóa dữ liệu SPSS.
Hiện nay có 3 cách tạo biến gộp trong SPSS phổ biến bao gồm:
- Gộp 2 biến thành 1 trong spss bằng thao tác thủ công
- Sử dụng hàm SUM trong công cụ Compute Variable
- Sử dụng hàm MEAN tính giá trị trung bình cộng
Mỗi một cách gộp các biến trong SPSS được áp dụng tùy theo từng trường hợp và chúng cũng có những ưu và nhược điểm riêng. Cùng tìm hiểu chi tiết từng thao tác của 3 phương pháp ngay sau đây:
Cách 1: Gộp biến bằng cách thủ công
Cách gộp nhiều biến trong SPSS bằng thủ công là cách phổ biến nhất, thích hợp cho những người lần đầu sử dụng. Để gộp biến trong SPSS bằng tay, bạn thực hiện 4 thao tác sau đây:
Ví dụ: Xét tập dữ liệu như hình bên dưới:
- Bước 1: Mở hộp thoại Compute Variable
- Nhấp vào Transform ở đầu cửa sổ SPSS và chọn Compute Variable từ trình đơn thả xuống để mở hộp thoại.
- Hộp thoại Compute Variable xuất hiện
- Bước 2: Bạn tiến hành nhập tên biến cần tạo mới vào trong ô Target Variable, cụ thể trong ví dụ này là biến “TONGC4”
- Bước 3: Chọn biến trong Numeric Expression
- Nhấp vào dấu cộng (+) và nó sẽ chuyển đến hộp “Numeric Expression” sau biến đầu tiên của bạn.
- Bạn tiếp tục lặp lại thao tác này trong ô “Numeric Expression” cho các biến tiếp theo.
- Tìm biến tiếp theo trong danh sách tất cả các biến của bạn trong “Type & Label” mà bạn muốn thêm và nhấp vào biến đó. Bấm vào mũi tên bên cạnh danh sách các biến. Biến của bạn sẽ chuyển đến hộp “Numeric Expression”.
- Bước 4: Nhấp vào “OK“. Biến mới “Total” sẽ xuất hiện ở ngoài cùng bên phải của các biến của bạn.
Nhận xét chung:
- Ưu điểm: Cách tạo biến gộp trong SPSS theo hướng thủ công được đánh gái là dễ hiểu và dễ thực hiện. Bạn có thể thêm biến mới theo cách này để ứng dụng nhân tố đại diện dùng cho cá phân tích khác trên SPSS, đặc biệt là phân tích khác biệt trung bình.
- Nhược điểm: Cách tạo biến mới trong SPSS bằng tay tốn thời gian và dễ sai sót. Nó đánh đồng vai trò của các biến trong quan sát là như nhau.. Thao tác này cũng sẽ làm cho biến đại diện loại bỏ toàn bộ các giá trị khuyết thiếu (Missing Values) cũng như không hiển thị kết quả tại ô giá trị đó.
Trước tiên để có thể tiến hành gộp biến trong SPSS bạn cần nhập tệp dữ liệu vào phần mềm. Đừng bỏ qua bài viết chia sẻ các cách nhập dữ liệu trong spss cực chi tiết từ CSV hay Excel của Luận Văn 24 để vận dụng linh hoạt cho mình bạn nhé!
Cách 2: Sử dụng hàm (SUM) bằng công cụ Compute Variables
Ngoài cách gộp biến trong SPSS bằng thao tác nhập thủ công thì bạn cũng có thể sử dụng hàm SUM trong công cụ Compute Variables. Cách gộp các biến trong SPSS bằng hàm SUM được thực hiện qua 4 bước:
Ví dụ: Xét tập dữ liệu:
- Bước 1: Tại giao diện của phần mềm SPSS, bạn Click chọn Transform > Compute Variable.
- Bước 2: Khi hộp thoại Compute Variable mở ra, trong ô Target Variable bạn tiến hành nhập tên cho biến địa diện là “Total_SumF”.
- Bước 3: Trong ô Numeric Expression, bạn nhập hàm Sum(giá trị 1,giá trị 2,giá trị 3,…). Ở thao tác này bạn lưu ý các giá trị như Q1,Q2,Q3,Q4 phải được viết liền nhau và ngăn cách nhau bởi dấu phẩy.
- Bước 4: Nhấn OK để hiển thị kết quả.
Nhận xét chung:
- Ưu điểm: Cách gộp biến trong SPSS bằng hàm SUM giúp tiết kiệm thời gian, khá dễ hiểu không gây khó cho người dùng. Với cách làm này, biến mới tạo thành có thể ứng dụng nhân tố đại diện dùng cho nhiều phân tích dữ liệu khác
- Nhược điểm: Tương tự như cách gộp nhiều biến trong SPSS thủ công, sử dụng hàm SUM không xét đến vai trò riêng biệt của từng biến quan sát. Vai trò của chúng sẽ bị đáng đồng tương tự nhau.
Cách 3: Sử dụng hàm (MEAN) tính trung bình cộng
Ngoài 2 cách gộp biến trong SPSS kể trên, bạn cũng có thể tạo ra biến đại diện bằng cách tính tính các giá trị trung bình cộng bằng cách sử dụng hàm MEAN. Để thực hiện phương pháp này, người nghiên cứu lần lượt tiến hành quy trình 4 bước:
Ví dụ: Xét tập dữ liệu cho bên dưới:
- Bước 1: Trong giao diện SPSS, bạn nhấp chọn trình đơn Transform > Compute Variable để mở ra hộp thoại cùng tên.
- Bước 2: Trong Compute Variable, bạn nhập tên biến đại diện vào ô trống Target Variable. Cụ thể như trong hình là biến “Score_avg”.
- Bước 3: Trong danh mục hộp Function group, bạn chọn Statistical. Sau đó, trong ô Function and Special Variables chọn hàm Mean để tính giá trị trung bình cộng. Hoặc bạn có thể hàm Mean(giá trị 1,giá trị 2,giá trị 3,…) vào thẳng ô Numeric Expression.
- Bước 4: Bạn nhấp chọn OK để hoàn tất thao tác.
Kết quả:
Đối với cách gộp biến trong spss với hàm MEAN thì kết quả biến mới tạo thành sẽ được hiển thị trong cột “Score_avg” như hình bên dưới.
Nhận xét chung:
- Ưu điểm: Cách tạo biến gộp trong SPSS bằng việc tính trung bình cộng sử dụng hàm MEAN tạo biến mới để ứng dụng nhân tố đại diện dùng cho phân tích khác biệt trung bình, phân tích độ tin cậy Cronbach’s Alpha và nhân tố khám phá EFA.
- Nhược điểm: Vai trò các biến giá trị trong cách gộp nhiều biến trong SPSS bị quy về như nhau, không có sự phân biệt.
2. Ví dụ về kết hợp các biến phân loại trong SPSS
Đối với cách gộp biến trong SPSS, một số trường hợp bạn cần kết hợp các biến phân loại. Hướng dẫn này đề xuất 4 thủ thuật đơn giản để kết hợp các biến phân loại và tự động áp dụng các nhãn giá trị chính xác cho kết quả.
a) Giả định
Bây giờ, giả sử muốn kết hợp “doctor_rating” và “Nurs_rating”. Kết quả được hiển thị trong ảnh chụp màn hình bên dưới. Lưu ý rằng tất cả các biến đều là số với các nhãn giá trị thích hợp được áp dụng cho chúng.
b) Cách kết hợp biến số phân loại
Tồn tại 4 trường hợp kết hợp biến số phân loại với cách gộp biến trong SPSS. Cụ thể như sau:
SPSS kết hợp cú pháp biến số phân loại
- Bước 1: Khai báo biến chuỗi tmp mới
string tmp (a1000).
- Bước 2: Kết hợp các giá trị và nhãn giá trị của doctor_rating và Nurs_rating vào biến chuỗi tmp.
compute tmp = concat (
“doctor_rating =”, string (doctor_rating, f1), “(“, rtrim (valuelabels (doctor_rating)), “)”,
“Nurs_rating =”, string (Nurs_rating, f1), “(“, rtrim (valuelabels (Nurs_rating)), “)”
).
- Bước 3: Chuyển biến chuỗi thành số.
autorecode tmp
/ into doctor_and_nurse_rating.
- Bước 4: Xóa biến chuỗi tmp.
delete variables tmp.
- Bước 5: Tùy chọn, áp dụng nhãn biến cho kết quả cuối cùng.
variable labels doctor_and_nurse_rating ‘Combination of doctor_rating and nurse_rating’.
SPSS Kết hợp các biến phân loại – Dữ liệu khác
Với cách gộp biến trong SPSS thay vì viết lại các tệp dữ liệu của riêng bạn, chỉ cần sao chép và dán nó và thực hiện 3 điều chỉnh cơ bản trước khi chạy nó:
- Thay thế “doctor_rating” bằng tên của biến đầu tiên bạn muốn kết hợp. Lưu ý rằng bạn có thể làm như vậy bằng cách sử dụng phím Ctrl + H
- Thay thế “Nurs_rating” bằng tên của biến thứ hai mà bạn muốn kết hợp.
- Thay thế “doctor_and_nurse_rating” bằng tên biến mà bạn muốn sử dụng cho kết quả cuối cùng.
SPSS kết hợp các biến phân loại – Hệ thống thiếu giá trị
Bạn có thể nhận thấy rằng các nhãn giá trị của biến kết hợp trông không đẹp mắt nếu các giá trị thiếu hệ thống có trong các giá trị ban đầu.
Ví dụ:
doctor_rating = 3 (Neutral) nurse_rating = . ().
Lưu ý: Để thu được kết quả đẹp hơn mà không cần thay đổi cú pháp cơ bản để kết hợp các biến phân loại thì trước khi chạy cú pháp chỉ cần RECODE hệ thống thiếu các giá trị. Sử dụng một giá trị chưa có trong các biến ban đầu và áp dụng nhãn giá trị cho nó.
Sau đây là cú pháp hoàn chỉnh cách gộp biến trong SPSS – hệ thống thiếu giá trị để bạn thực hiện:
- Bước 1: Hệ thống mã hóa bị thiếu thành giá trị chưa xảy ra trong biến.
recode doctor_rating nurse_rating (sysmis = 7).
- Bước 2: Áp dụng nhãn giá trị cho giá trị mới.
add value labels doctor_rating nurse_rating 7 ‘System missing’.
- Bước 3: Tiếp tục với cú pháp còn lại từ đây.
Kết quả:
doctor_rating = 3 (Neutral) nurse_rating = 7 (System missing).
SPSS Kết hợp các biến phân loại – Giả định
- Với cách gộp biến trong SPSS này mặc dù cú pháp kết hợp hai biến, nó có thể được mở rộng để kết hợp ba biến trở lên.
- Giả định rằng tất cả các giá trị trong các biến ban đầu bao gồm các chữ số đơn lẻ. Nếu có hai hoặc ba giá trị chữ số, hãy thay thế f1 bằng n2 hoặc n3.
Xử lý số liệu SPSS chưa bao giờ là một việc dễ dàng đối với các bạn học sinh – sinh viên, người làm nghiên cứu khoa học. Bạn gặp khó với các thao tác phức tạp trên phần mềm? Bạn chưa thể tìm được đủ số liệu có tính tin cậy cao? Vậy thì đừng quên tìm đến sự trợ giúp từ dịch vụ hỗ trợ spss chất lượng cao của Luận văn 24. Đơn vị có hơn 16 năm kinh nghiệm, đội ngũ chuyên gia hàng đầu cam kết đem đến cho bạn dịch vụ nhanh chóng, chuẩn xác nhất.
Bài viết trên đây, Luận Văn 24 đã hưỡng dẫn chi tiết 3 cách gộp biến trong SPSS phổ biến nhất hiện nay. Hy vọng rằng qua những bước thao tác rõ ràng kèm phân tích ví dụ sinh động, trực quan bạn đã nắm vững quy trình và có thể vận dụng thành thạo, hiệu quả khi cần. Chúc bạn đọc học tập tốt và thành thạo thao tác này!
CEO Alma Đặng Thu Trà là một nhà hoạt động giáo dục trẻ nổi bật trong lĩnh vực giáo dục tại Việt Nam, là người sáng lập website luanvan24.com, nơi cung cấp đa dạng các dịch vụ viết thuê luận văn, báo cáo, tiểu luận, essay, assignment và đồ án tốt nghiệp, cùng với các dịch vụ phân tích và xử lý số liệu SPSS.
