Năm 1970, thâm hụt thương mại bắt đầu xảy ra ở Pháp. Vậy Thâm hụt thương mại là gì? Nó có tầm hưởng như thế nào ở tất cả các quốc gia trên thế giới. Hãy cùng Luận văn tìm hiểu chi tiết, cụ thể là nước nhà Việt Nam ta đã chịu tác động từ thâm hụt thương mại vào thời gian nào?
1. Thâm hụt thương mại là gì?
- Thâm hụt thương mại tiếng anh là Trade deficit.
- Thâm hụt thương mại là là một sự cân bằng tiêu cực của thương mại (BOT). Thâm hụt thương mại xảy ra khi giá trị nhập khẩu của một quốc gia vượt quá giá trị xuất khẩu trong một khoảng thời gian nhất định của nó – với hàng nhập khẩu và xuất khẩu đề cập đến cả hàng hóa hoặc sản phẩm vật lý và dịch vụ. Nói một cách đơn giản, thâm hụt thương mại có nghĩa là một quốc gia đang mua nhiều hàng hóa và dịch vụ hơn so với việc bán. Một sự hiểu biết quá đơn giản có nghĩa là điều này thường sẽ làm tổn thương việc tạo việc làm và tăng trưởng kinh tế trong quốc gia đang chạy thâm hụt.
- Thâm hụt thương mại Việt Nam: Tại Việt Nam, thâm hụt thương mại lần đầu tiên vào tháng 04/2020. Và theo bảng công bố bản cập nhật kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 03/2021 từ Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy hàng hóa xuất khẩu giảm 4,2%, nhưng hàng nhập khẩu lại tăng 11,8%.
Mật độ liên quan không hề kém với thâm hụt thương mại, đó là cán cân thương mại. Vậy cán cân thương mại là gì? Có sự tác động như thế nào trên thị trường kinh tế Việt Nam? Hãy cùng Luận văn 24 nâng cao kiến thức tại đây nhé.
2. Đặc điểm và cách xác định thâm hụt thương mại
2.1. Đặc điểm
Một thâm hụt thương mại tạo ra áp lực giảm xuống tiền tệ của một quốc gia theo chế độ tỷ giá hối đoái nổi. Với một loại tiền tệ trong nước rẻ hơn, nhập khẩu trở nên đắt hơn trong cả nước với thâm hụt thương mại. Người tiêu dùng phản ứng bằng cách giảm tiêu thụ nhập khẩu và chuyển sang các lựa chọn thay thế trong nước.
2.2. Cách xác định
- Thâm hụt thương mại được tính bằng cách lấy giá trị hàng hóa đang được nhập và trừ nó theo giá trị của hàng hóa đang được xuất khẩu. Nếu một quốc gia có thâm hụt thương mại, nó nhập khẩu (hoặc mua) nhiều hàng hóa và dịch vụ từ các quốc gia khác so với xuất khẩu (hoặc bán) quốc tế.
- Một thâm hụt thương mại hoặc số tiền ròng có thể được tính trên các loại khác nhau trong tài khoản giao dịch quốc tế. Chúng bao gồm hàng hóa, dịch vụ, hàng hóa và dịch vụ, tài khoản hiện tại và tổng số dư trên các tài khoản hiện tại và vốn.
- Thâm hụt thương mại= (Tổng số dư trên các tài khoản hiện tại + vốn cho vay ) /Vay ròng
2.3. Thâm hụt thương mại là tốt hay xấu?
Trong các điều khoản đơn giản nhất, thâm hụt thương mại xảy ra khi một quốc gia nhập nhiều hơn xuất khẩu.
- Thâm hụt thương mại không phải là hoàn toàn tốt hay xấu.
- Thâm hụt thương mại có thể là một dấu hiệu của một nền kinh tế mạnh mẽ và, trong một số điều kiện nhất định, có thể dẫn đến tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn đối với quốc gia đang chạy thâm hụt trong tương lai.
Một kiến thức có thể bạn đang quan tâm, đó là Thặng dư thương mại là gì? Điều gì thể hiện sự trái ngược thâm hụt thương mại? Nó có sự tương quan gì về giá trị nhập khẩu. Đọc thêm tại bài viết của Luận Văn 24 để hiểu hơn về các kiến thức thương mại nhé.
3. Nguyên nhân dẫn đến thâm hụt thương mại là gì?
3.1. Chênh lệch giữa tiết kiệm và đầu tư
Nếu một nước có lượng tiết kiệm lớn hơn đầu tư, tình trạng thâm hụt cán cân thương mại sẽ xảy ra.
3.2. Do khả năng và trình độ sản xuất của quốc gia
Khi một đất nước không thể sản xuất ra lượng hàng hóa cần thiết để đáp ứng cho nhu cầu tiêu dùng trong nước của người dân, tình trạng thâm hụt thương mại này sẽ xảy ra.
3.3. Do lạm phát cao
- Lạm phát là tình trạng đồng tiền bị mất giá, giá cả hàng hóa tăng cao.
- Nếu lạm phát ở mức cho phép nó sẽ kích thích nền kinh tế phát triển. Nhưng nếu lạm phát tăng cao, giá trị đồng tiền của quốc gia bị giảm sút. Cán cân thương mại sẽ dịch chuyển về phía nhập khẩu, gây ra tình trạng thâm hụt thương mại.
3.4. Do thâm hụt ngân sách
Thâm hụt ngân sách là yếu tố cho thấy sức khỏe của một quốc gia đang rơi vào tình trạng xấu và dĩ nhiên, nó cho thấy giá trị hàng xuất khẩu bị giảm, cán cân thương mại mất cân bằng, thâm hụt thương mại.
3.5. Do cơ cấu hàng hóa xuất nhập khẩu
- Nếu một quốc gia có các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu là nông sản, hàng hóa giá trị nhỏ và nhập khẩu các mặt hàng công nghệ, máy móc giá trị lớn thì cán cân thương mại rất khó có thể cân bằng.
- Do đó tình trạng thâm hụt thương mại xảy ra là lẽ đương nhiên. Tuy nhiên nó có thể không phải là tình trạng xấu.
3.6. Chính sách giảm thuế nhập khẩu
- Khi một quốc gia áp dụng chính sách này, các doanh nghiệp trong nước sẽ đẩy mạnh nhập khẩu, các doanh nghiệp nước ngoài cũng sẽ đẩy mạnh xuất khẩu sang quốc gia đó.
- Điều này làm cho giá trị nhập khẩu tăng, cán cân thương mại mất cân bằng và dẫn đến thâm hụt thương mại.
Nếu bạn đang quan tâm đến chứng khoán, hoặc suy tính việc tự doanh lập nghiệp thì việc trau dồi kiến thức trước tiên là quá trình quan trọng. Hãy cùng Luận văn 24 đọc bài Tự doanh chứng khoán là gì? Những yêu cầu gì khi nghiệp vụ tự doanh chứng khoán.
4. Ưu và nhược điểm của thâm hụt thương mại
4.1. Tác động đến việc làm
- Khi một quốc gia gặp tình trạng thâm hụt thương mại, nhập khẩu của quốc gia đó đang tăng lên, gián tiếp thể hiện rằng giá trị sản xuất và xuất khẩu giảm dẫn đến rất nhiều người sẽ bị mất việc làm.
- Không những vậy thâm hụt thương mại còn ảnh hưởng đến sự ổn định và tăng trưởng của nền kinh tế. Khi một nền kinh tế bất ổn, hầu hết các doanh nghiệp và người lao động sẽ bị ảnh hưởng đến việc làm và thu nhập.
- Đó là về mặt lý thuyết, nhưng thực tế lại không như vậy. Những số liệu thực tế đã cho thấy vấn đề mất việc và giảm thu nhập có thể xảy đến với các nước có cán cân thương mại dương, nghĩa là xuất khẩu cao hơn nhập khẩu. Và cũng có rất nhiều nước thâm hụt thương mại nhưng tỷ lệ thất nghiệp lại rất thấp.
4.2. Giá trị tiền tệ
- Giá trị xuất khẩu của một đất nước có ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị tiền tệ của quốc gia đó. Khi một đất nước đẩy mạnh xuất khẩu, họ sẽ thu về ngày càng nhiều ngoại tệ. Tuy nhiên, số tiền đó lại không thể được dùng để trả cho nhân viên nên các doanh nghiệp sẽ phải chuyển đổi số tiền đó ra tiền nội tệ để trả lương cho nhân viên của mình.
- Điều này làm cho giá trị của nội tệ tăng lên. Và ngược lại, khi thâm hụt thương mại, giá trị của đồng nội tệ sẽ giảm đi.
- Theo như lý thuyết này, nhà nước có thể sử dụng chính sách tiền tệ làm giải pháp để khắc phục tình trạng thâm hụt thương mại của quốc gia mình bằng cách điều chỉnh tỷ giá hối đoái giữa đồng nội tệ và đồng ngoại tệ.
- Trên thực tế việc điều chỉnh này không hề dễ dàng, đặc biệt là với các nước kém phát triển. Nó còn có thể gây ra tình trạng lạm phát phi mã nếu không được cân đo đong đếm một cách cẩn trọng.
4.3. Lãi suất
- Cũng giống như giá trị tiền tệ, thâm hụt thương mại có ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất tiền tệ của một quốc gia. Các doanh nghiệp kinh doanh hiện nay không có một doanh nghiệp nào không sử dụng đến nguồn vốn từ ngân hàng hoặc các nguồn huy động tương tự.
- Do đó, khi tình trạng thâm hụt thương mại xảy ra sẽ làm cho giá trị của đồng tiền giảm, lãi suất theo đó sẽ tăng lên, gây ra nhiều khó khăn.
4.4. Nguồn vốn FDI (Vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài)
- Một quốc gia có nguồn vốn đầu tư nước ngoài càng cao thì tình trạng thâm hụt thương mại xảy ra càng thấp. Bởi khi các nhà đầu tư rót vốn sẽ làm cho giá trị tiền tệ của nước đó tăng lên đồng thời giá trị xuất khẩu cũng lớn hơn, làm cho cán cân thương mại sẽ cân bằng hoặc có giá trị dương.
- Tuy nhiên, đối với các quốc gia nhỏ, điều này này có thể trở nên bất lợi cho họ bởi phần lớn giá trị, tài sản và tài nguyên của quốc gia đó sẽ thuộc quyền sở hữu của người nước ngoài. Nhưng chúng ta cũng không thể phủ nhận được hiệu quả vượt trội của nó với việc giải quyết tình trạng thâm hụt thương mại.
Ngoài ra, thâm hụt thương mại ảnh hưởng về giá trị tiền tệ như thế nào? Vai trò của tiền tệ có sự tác động ra sao? Hãy cùng Luận văn 24 tìm hiểu thêm và phân tích chuyên sâu hơn nhé.
5. Tình trạng thâm hụt thương mại tại Việt Nam hiện nay
5.1. Tình trạng
- Thâm hụt thương mại của Việt Nam tăng lên 1,3 tỷ đô la vào tháng 8, thúc đẩy thâm hụt tích lũy trong tám tháng đầu năm lên 3,71 tỷ đô la.
- Vào tháng 8, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt 53,7 tỷ USD, giảm gần 6% so với tháng 7, theo báo cáo của Bộ Công Thương vào thứ Tư.
- Bão bệnh Covid-19 lần thứ tư có sự ảnh hưởng phức tạp, khiến nhiều tỉnh và thành phố kéo dài sự khác biệt xã hội, có tác động tiêu cực đến nhập khẩu và xuất khẩu.
- Việt Nam ghi nhận giá trị xuất khẩu 212,55 tỷ USD từ tháng 1 đến tháng 8, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm trước, trong khi giá trị nhập khẩu tăng 33,8% lên 216,26 tỷ USD.
- Xuất khẩu một số nhóm sản phẩm chính như điện thoại di động và máy móc đạt khoảng 6 tỷ đô la và 3 tỷ đô la, lần lượt tăng 10,5% và gần 13%.
- Trong giai đoạn này, U.S vẫn là điểm đến xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 62 tỷ đô la, tiếp theo là Trung Quốc với 32,7 tỷ đô la, E.U. với 26 tỷ đô la.
- Trung Quốc vẫn là nhà cung cấp lớn nhất của Việt Nam với doanh thu gần 72,5 tỷ USD, tiếp theo là Hàn Quốc với 34,6 tỷ USD và ASEAN với 28 tỷ đô la.
Từ giá trị trên, thế các doanh nghiệp xuất nhập khẩu sẽ thu về lợi nhuận như thế nào? Giải quyết vấn đề ra sao? Hãy cùng Luận Văn tìm hiểu về tỷ suất lợi nhuận là gì? Các doanh nghiệp sẽ làm thế nào để gia tăng tỷ suất lợi nhuận?
5.2. Một số biện pháp khắc phục
- Đẩy mạnh quá trình dịch chuyển cơ cấu kinh tế, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước để thúc đẩy xuất khẩu.
- Tăng hiệu quả đầu tư của cả khối doanh nghiệp ngoài quốc doanh lẫn DNNN. Cải thiện chỉ số ICOR.
- Xây dựng sân chơi bình đẳng cho tất cả các doanh nghiệp Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chính sách (DEPOCEN)
- Giảm thâm hụt ngân sách thông qua cắt giảm chi tiêu, đầu tư công: Đặt mục tiêu cắt giảm thâm hụt ngân sách thành chiến lược dài hạn
Bài viết trên đây tổng hợp toàn bộ khái niệm Thâm hụt thương mại là gì? Nguyên nhân, cách xác định và các giải pháp khắc phục hiện tượng thâm hụt thương mại của Việt Nam. Hy vọng qua các kiến thức trên sẽ đem đến cái nhìn bổ ích đến cho bạn.
Tôi là Thu Trà, hiện tại tôi là Quản lý nội dung của Luận Văn 24 – Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn uy tín. Chúng tôi đặt lợi ích của khách hàng là ưu tiên hàng đầu. Website: https://luanvan24.com/ – Hotline: 0988552424.
